Sigarettenpakje 'Nederland zal herrijzen'

ZOV-03812

productverpakking, sigarettendoos, Tweede Wereldoorlog, verzetsbewegingen

Provocatie sigarettenpakje 'Nederland zal herrijzen'. Oranjekleurig sigarettenpakje, leeg, uitgeworpen in de Tweede Wereldoorlog door geallieerde vliegtuigen boven Nederland. Het pakje is aan de bovenzijde open. Op het sluitsstrookje op de bovenzijde is gedrukt: 'Deze Cigaretten zijn vervaardigd uit Nederlandsch Indische Tabak'. Voorts tweemaal een V (teken voor vrijheid). De V is voorts over het gehele pakje wit afgedrukt, circa veertig keer. Op de voorzijde van het pakje is een kroon gedrukt, met daaronder '31 augustus 1941' (de verjaardag van Koningin Wilhelmina) en daaronder een grote 'W' (van Wilhelmina).
De tekst en symbolen zijn typisch voor de Tweede Wereldoorlog. Op de achterzijde van het pakje staat de tekst: 'Nederland zal herrijzen!'. Op beide zijden 'Oranje zal overwinnen', onderzijde "Deze Cigaretten zijn vervaardigd uit Nederlandsch Indische Tabak. De binnenzijde van het pakje is van buitenaf eerst gevoerd met zilverpapier, dan met wit papier. In het pakje bevindt zich op een klein stukje gelinieerd papier een met de hand in inkt geschreven notitie: Sigarenetui / der door Geällieerde vliegtuigen neergeworpen sigaretten en gevonden alhier / 9-6-46 / J. latensteyn / te Koog. Zie ook inv.nr. zov-05481.
Roken als verzet.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontstond er een tekort aan alles. De Duitse bezetter zette een systeem van rantsoenering op, dat in veel gevallen bestond uit namaak producten, oftewel surrogaat. Zo was er surrogaat koffie en surrogaat thee, surrogaat boter en surrogaat tabak. Dat laatste kreeg de naam Bijsi, dat stond voor Bijna-sigaretten. Bekender was Consi (een afkorting van Concentratiesigaretten). Hier werd wel echte tabak voor gebruikt, maar het smaakte afschuwelijk. Vandaar dat er al snel een nieuwe betekenis aan de afkorting werd gegeven: Cigaretten Onder Nationaal-Socialistische Invloed. Roken was in die tijd nog een wijdverbreide bezigheid. En al die surrogaten konden maar mondjesmaat met behulp van bonnen worden gekocht. Echte sigaretten werden node gemist.
Op 31 augustus 1941daalde er uit de hemel boven Nederland talloze oranje pakjes sigaretten neer. Het was het verjaardagscadeau van Koningin Wilhelmina aan het Nederlandse volk. Op de pakjes die de vliegtuigen van de RAF (de Engelse Royal Airforce) dropten, stonden bemoedigende boodschappen, zoals Oranje zal overwinnen en Nederland zal herrijzen. Naast de vele V’s voor vrede is één kant van het pakje versierd met het wapen van Wilhelmina. Op de onderzijde staat: ‘Deze Cigaretten zijn vervaardigd uit Nederlandsch Indische Tabak.’
Voor even nam echte tabak de plek in van surrogaat en werd het gebruik van deze sigaretten een vorm van stil en smakelijk verzet.

circa 1940 - circa 1945