Assendelver kast of Zaanse buffetkast

ZOV-04177

meubilair, kastmeubilair, buffetkast

Assendelver kast of Zaanse buffetkast. Vierdeurs Assendelver beschilderde kast met twee laden. De kast bestaat uit een losse boven- en onderkast. In de bovenkast liggen losse schappen, aan de voorzijde geprofileerd met een ojief. De verticale delen van de achterwand zijn vergaard met een half V-vormige messing groef. De bovendeuren zijn elk gemaakt van één horizontale perfect kwartiers 35 cm brede plank, waarop aan de voorzijde een raamwerk opgespijkerd. De onderdeurtjes zijn gemaakt door twee verticale eikenhouten planken, vergaard met dezelfde V-vormige messing en groef. De tussenwand in de bovenkast bestaat uit een 48 cm breed naaldhouten deel. Alle dekken zijn via de achterzijde en de zijkanten vastgespijkerd. Beide laden zijn koud gespijkerd. De getande tooglijst haakt met de lip van een halfhoutverbinding achter de zijstijlen en is daar vastgespijkerd.
Beslag: opleggend schootveerslot met trapeziumvormige grondplaat en snapschoot in de bovendeuren en de rechteronderdeur. De deuren draaien op dikke ijzeren stiften. Op beide laden zat oorspronkelijk een messing ring door het lade front vastgezet met een splitpen en aan de achterzijde naar weerszijde omgebogen en vastgespijkerd. Er is gebruik gemaakt van gesmede spijkers.
Beschildering: op de zijden en de zijstijlen een klimmende druivenrank met vogeltjes. Op de centrale stijl bloemenfestoenen aan een rode strik. Op de deuren Bijbelse voorstellingen met daaromheen op de profilering een grove houtimitatie, okerkleurig. Op het fries en op de onderste lade een lange jacht. Het open middenstuk is beschilderd met een grove marmerimitatie. Het interieur achter de deurtjes is blank.
Gereedschapsporen: bolschaafsporen op de meeste oppervlakken. Parallelle krashoutlijnen achterop de deuren ter positionering van de spijkers in het raamwerk. Windhoutzaagmolensporen op de onderzijde van de plint.
[Bron: Hans Piena, Nederlands Openluchtmuseum Arnhem]

Het is niet zeker of zulke kasten door Zaanse meubelmakers en Zaanse huisschilders werden gemaakt. Toch wordt dit een 'Assendelver' kast genoemd. Die naam ontstond in de 19de eeuw. Op de 'Tentoonstelling van Zaanlandsche Oudheden en Merkwaardigheden' in 1874, werd een dergelijk type kast getoond door een bewoner van Assendelft. Men heeft toen vermoedelijk gedacht dat zulke kasten alleen uit Assendelft kwamen. Dit lijkt nu echter zeer onwaarschijnlijk, omdat deze kasten in de hele Zaanstreek en waarschijnlijk zelfs daarbuiten, bekend zijn geweest.
De schilders van deze kast waren huisschilders en geen kunstschilders. De afbeeldingen kopieerden ze van prenten. Populair was de prentbijbel van Pieter H. Schut die in 1659 als 'Toneel ofte Vertooch der Bybelsche Historien' uitgegeven was te Amsterdam. Pieter Schut had daarvoor naar beroemde schilderijen van bijvoorbeeld Rubens, prenten bij de bijbelverhalen gemaakt.

1660 - 1720

naaldhout, verf, eikenhout (4 deuren, tooglijst)

Object in vaste opstelling